Edwin is de oprichter van aikundig.nl. Gedreven door passie voor AI experimenteert Edwin voortdurend met nieuwe AI-tools en deelt hij zijn inzichten op deze website.
Na maandenlang videolessen opnemen staat mijn eigen cursus Midjourney online! Ik heb al mijn kennis, die ik in de afgelopen jaren met Midjourney en AI tools heb opgedaan, omgezet in leuke videolessen. Bij deze Nederlandstalige cursus krijg je ook nog eens twee leuke e-books.
Om dit alles te vieren, heb ik een bijzondere korting voor je: Je krijgt 20% korting op de cursus (eenmalige aanschaf, levenslange toegang). Gebruik daarvoor deze link en gebruik de vouchercode AIKUNDIG-20.
Kunstmatige intelligentie, en in het bijzonder taalmodellen zoals ChatGPT, Google Gemini, Claude AI en Copilot, hebben de afgelopen jaren enorme sprongen gemaakt. De vraag die ik steeds vaker hoor is: kan AI echt communiceren zoals een mens dat doet? In dit artikel probeer ik een antwoord te geven op deze vraag.
Voordat we kunnen bepalen of AI tekstmodellen echt kan communiceren, is het goed om te begrijpen wat communicatie precies betekent. Communiceren gaat niet alleen om het uitwisselen van woorden, maar ook om het delen van gevoelens, bedoelingen en de juiste context. Bij menselijke interactie spelen non-verbale signalen zoals gezichtsuitdrukkingen, stemtonen en lichaamstaal een grote rol. Daarnaast is er bij mensen vaak een gedeeld begrip van de situatie en een gezamenlijke achtergrond.
De kracht van AI tekstmodellen: Taalbegrip en -generatie
AI-tekstmodellen zijn ontworpen om menselijke taal te begrijpen en te produceren. Dit betekent dat ze in staat zijn om ingewikkelde zinnen te maken, vragen te beantwoorden en zelfs creatief te schrijven. Op het eerste gezicht lijkt dit veel op menselijke communicatie, omdat de antwoorden vaak logisch zijn en goed in de context passen. Dit kan soms zelfs aanvoelen als een echte conversatie.
Toch werkt ChatGPT op basis van patroonherkenning en het voorspellen van de meest waarschijnlijke volgorde van woorden, gebaseerd op de enorme hoeveelheid gegevens waarop het is getraind. Dit betekent dat, hoewel het overtuigende reacties kan geven, het geen echt begrip heeft van de context of emoties zoals mensen dat doen.
Simpel voorbeeld van patroonherkenning en voorspellen door AI-tekstmodellen
Stel dat je een zin begint met: “De kat zit op de…”. Een AI-tekstmodel moet nu voorspellen welk woord hierna komt. Dit model is getraind op miljarden teksten, waarin het vaak zinnen heeft gezien die beginnen met “De kat zit op de…”. In die teksten volgt het woord “bank” vaak na zo’n begin. Daarom voorspelt het model dat “bank” de juiste aanvulling is.
Deze voorspelling gebeurt zonder dat het AI-tekstmodel echt weet wat een kat of een bank is. Het model herkent simpelweg patronen in de woorden en baseert zijn keuze op statistieken: welk woord komt het vaakst voor na een bepaalde reeks woorden? Op basis van die patronen bepaalt het AI-tekstmodel wat het volgende woord moet zijn.
Tekstanalyse
AI-tekstmodellen werken door gigantische hoeveelheden tekst te analyseren en patronen te herkennen in hoe woorden en zinnen zijn opgebouwd. Wanneer je een zin begint, kijkt het model naar welke woorden in vergelijkbare zinnen het vaakst voorkomen en kiest vervolgens het woord dat het meest logisch is op basis van die gegevens. Dit proces staat bekend als “patroonherkenning” en “voorspelling”.
Het model “begrijpt” echter niet wat de woorden betekenen zoals wij dat doen. Het volgt simpelweg de statistische waarschijnlijkheid van woordkeuzes.
Beperkingen van AI in communicatie
Een van de grootste beperkingen van AI zoals ChatGPT is het gebrek aan bewustzijn en emoties. Wanneer een mens communiceert, spelen emoties een grote rol in hoe een boodschap wordt overgebracht en ontvangen. AI mist deze emotionele component en baseert zijn reacties puur op statistische waarschijnlijkheden. Dit kan leiden tot situaties waarin de antwoorden van AI-technisch correct zijn, maar emotioneel ongepast of onbegrijpelijk voor een menselijke gesprekspartner.
Daarnaast kan ChatGPT moeite hebben met het begrijpen van zeer contextspecifieke informatie of sarcasme, iets wat voor mensen vaak vanzelfsprekend is. Het model heeft geen “echte” ervaringen of bewustzijn, waardoor het niet in staat is om de diepere lagen van menselijke communicatie volledig te begrijpen.
Hoe AI een samenhangend verhaal maakt
Patroonherkenning op grote schaal: AI-tekstmodellen zijn getraind op miljarden zinnen en alinea’s. Tijdens dit trainingsproces leren ze welke woorden en zinnen vaak samen voorkomen en in welke volgorde. Dit betekent dat het model niet alleen individuele woorden voorspelt, maar ook hoe zinnen in een logische volgorde kunnen worden geplaatst om een samenhangend geheel te vormen.
Context begrijpen (tot op zekere hoogte): Wanneer je vraagt om een verhaal over een kat, analyseert het AI-model de woorden in jouw opdracht en herinnert zich hoe verhalen normaal zijn opgebouwd. Het model kan bijvoorbeeld beginnen met een introductie van de kat, een beschrijving van zijn avonturen, en vervolgens een afsluiting. Dit komt omdat het model getraind is op vele voorbeelden van verhalen en daarom ‘weet’ hoe verhalen meestal worden gestructureerd.
Voorspellen op zinsniveau: Voor elke zin in het verhaal voorspelt het AI-model niet alleen welk woord het beste past, maar ook hoe die zin logisch aansluit op de vorige zinnen. Het model houdt rekening met de context die in eerdere zinnen is gecreëerd. Bijvoorbeeld, als het verhaal begon met een kat die op avontuur gaat, zal het model zinnen kiezen die dat avontuur verder uitwerken.
Gebruik van voorgekookte structuren: Het model heeft ook patronen herkend in hoe verhalen over dieren, zoals katten, meestal worden verteld. Het heeft voorbeelden gezien van verhalen waarin een dier een probleem tegenkomt, een oplossing vindt, en uiteindelijk een conclusie bereikt. Deze structuren helpen het model om zinnen te genereren die samen een logisch en samenhangend verhaal vormen.
Kan AI menselijke interactie vervangen?
Hoewel ChatGPT indrukwekkende capaciteiten heeft, is het antwoord op de vraag of AI menselijke interactie echt kan vervangen waarschijnlijk nee. Menselijke communicatie is rijk aan nuances, emotie en context, iets waar AI op dit moment nog niet volledig in kan voorzien. AI kan wel dienen als een krachtig hulpmiddel om bepaalde taken te automatiseren of om ondersteuning te bieden bij informatieverstrekking, maar de diepgaande, empathische verbinding die bij menselijke interactie hoort, blijft vooralsnog buiten het bereik van AI.
