Veel mensen gebruiken ChatGPT en tekstgenererende AI helemaal verkeerd. Ze stellen een vraag en hopen dat ze direct een goed antwoord krijgen. Dit antwoord valt vaak tegen en de schrijfstijl is een beetje gek. Zinnen lopen niet goed door en ChatGPT geeft antwoorden met woorden die je in het Nederlands nooit op die manier zou gebruiken. Je moet AI dan ook een beetje (leren) sturen. Dit kan je bijvoorbeeld doen om een schrijfstijl te specificeren in de prompt. In dit artikel bekijk ik de verschillende schrijfstijlen die je kan vragen een ChatGPT, geef ik voorbeelden en laat ik zien hoe je AI kan laten schrijven in de stijl van een bekend persoon.
Een prompt om uit te testen
Ik wil voor een artikel over “Wat is ChatGPT?” een hele korte definitie schrijven over “Wat is een prompt?”. Ik heb eerder dan al een hele uitgebreide definitie gegeven met meerdere voorbeelden. Ik ben dus alleen op zoek naar een hele korte samenvatting van het begrip, in een taal die iedereen kan begrijpen. Ik stel deze vraag nu aan ChatGPT versie 4. Ik krijg vervolgens een niet bepaald nuttig antwoord:
Veel mensen zouden het nu opgeven of proberen door te vragen op de eerste prompt. Dit is zeker niet de beste manier. Je moet AI weten te sturen door diverse parameters te specificeren in de prompt. Hieronder geef ik enorm veel voorbeelden om – hopelijk – op het eind uit te komen op een definitie die mij wel bevalt.
Verschillende schrijfstijlen met daarbij een voorbeeld
| Schrijfstijl | Kenmerken | Voorbeeldzin |
| Formeel | Beleefd, zakelijk, geen jargon of afkortingen, volledige zinnen, passieve vorm | “Wij verzoeken u vriendelijk om de betaling zo spoedig mogelijk te voldoen.” |
| Informeel | Vriendschappelijk, direct, jargon en afkortingen zijn toegestaan, actieve vorm | “Hey, zin om vanavond naar de film te gaan?” |
| Zakelijk | Professioneel, duidelijk, beknopt, feitelijk, objectief | “De vergadering is verplaatst naar komende woensdag om 14:00 uur.” |
| Literair | Rijke woordenschat, beeldspraak, metaforen, symboliek, lyrisch | “De zon zakte langzaam achter de horizon, een gloeiende parel in de hemel.” |
| Poëtisch | Ritme, rijm, symboliek, emotie, figuurlijke taal | “Een zachte wind danst door het veld, verweven met het lied van de nachtegaal.” |
| Persuasief | Overtuigend, argumenten, emoties, feiten, voorbeelden, retorische vragen | “Als we nu niet in duurzame energie investeren, wat voor wereld laten we dan achter voor onze kinderen?” |
| Descriptief | Gedetailleerd, zintuiglijk, bijvoeglijke naamwoorden, adverbia | “De knisperende bladeren onder haar voeten brachten herinneringen aan de herfst naar boven.” |
| Verhalend | Personages, plot, dialoog, setting, conflict, thema | “Hij opende de deur, niet wetende dat zijn leven voorgoed zou veranderen.” |
| Expositief | Informatief, feitelijk, uitleggend, logische opbouw, objectief | “De fotosynthese is het proces waarbij planten zonlicht omzetten in energie.” |
| Satirisch | Humor, ironie, sarcasme, kritiek, overdrijving, parodie | “De politicus had zo’n grote glimlach dat je bijna zou denken dat hij oprecht was.” |
| Epistolaire | Briefvorm, dialoog, persoonlijk, informeel, emotie | “Mijn liefste, de dagen zonder jou zijn gevuld met een leegte die enkel door jouw aanwezigheid kan worden gevuld.” |
Tip: Je kan ook een combinatie van deze stijlen vragen. Vraag bijvoorbeeld eens om een informele en overtuigende tekst.
Een voorbeeld van een prompt met verschillende stijlen
Ik stelde aan AI de vraag om antwoord te geven op “Is Mark Rutte een goede premier?”. Er moeten meerdere antwoorden komen, in verschillende stijlen: Formeel, informeer, persuasief, verhalend en expositief.
Het antwoord:
- Formeel: “Mark Rutte heeft zich tijdens zijn ambtsperiode als premier bewezen als een bekwaam en effectief leider. Op basis van zijn prestaties en zijn vermogen om het land door verschillende crises te leiden, kan men stellen dat hij een goede premier is.”
- Informeel: “Mark Rutte is best een goede premier, als je ’t mij vraagt. Hij heeft z’n fouten gemaakt, maar over het algemeen heeft hij Nederland aardig door lastige situaties geloodst.”
- Persuasief: “Mark Rutte is zonder twijfel een uitstekende premier; zijn pragmatisme en resultaatgerichtheid hebben Nederland op een stabiele koers gehouden. We moeten zijn leiderschap waarderen en erkennen dat hij het land met succes door verschillende uitdagingen heeft gestuurd.”
- Verhalend: “Er was eens een premier genaamd Mark Rutte, die met vastberadenheid en visie zijn land leidde. Ondanks de vele uitdagingen die op zijn pad kwamen, bleef hij standvastig en bewees hij dat hij een goede premier was.”
- Expositief: “Mark Rutte heeft tijdens zijn ambtsperiode als premier diverse hervormingen doorgevoerd en het land door economische en politieke uitdagingen geleid. Op basis van deze feiten kan men concluderen dat hij een succesvolle en goede premier is.”
Bekende Nederlandse personen en schrijvers
Je kan de prompt al helemaal sturen door een schrijfsstijl van een bekend persoon toe te voegen. Hieronder zie je enkele voorbeelden van bekende Nederlandse personen, voornamelijk schrijvers met een kenmerkende stijl. Per schrijver staat er ook een voorbeeld bij.
| Schrijfstijl / Auteur | Kenmerken | Voorbeeldzin |
| Harry Mulisch | Psychologisch inzicht, filosofische thema’s, gelaagdheid, symboliek | “De dood zat in zijn geboortehuis en wachtte geduldig op zijn komst.” |
| Annie M.G. Schmidt | Humor, speelsheid, fantasie, ritme, rijm, maatschappijkritiek | “De leeuw zat in zijn kooi en dacht: ‘Het leven hier is toch wel saai.'” |
| Multatuli (Eduard Douwes Dekker) | Scherp, kritisch, sociaal bewogen, ironisch, aanklacht | “De koffieboon groeide op het eiland Java, waar de uitbuiting bloeide.” |
| Simon Vestdijk | Psychologische diepgang, complexiteit, intellectueel, variatie in thema’s | “Het verleden was als een schaduw die zich niet zomaar liet verdrijven.” |
| Gerard Reve | Eerlijkheid, humor, tragiek, melancholie, religieuze thema’s, directheid | “De avond viel, en als een sluier hulde de duisternis zich om het oude huis.” |
| Jan Wolkers | Natuur, sensualiteit, rebellie, maatschappijkritiek, rauwheid, directheid | “De regen kletterde op het raam, als een symfonie van de eenzaamheid.” |
| Toon Tellegen | Fabels, filosofische thema’s, dieren, poëzie, eenvoud, speelsheid | “De eekhoorn klom in de hoge boom en staarde naar de oneindige horizon.” |
| Hella S. Haasse | Historische context, diepgaande personages, literaire kwaliteit, psychologie | “In het oude kasteel waren de geheimen van het verleden als fluisteringen in de wind.” |
| Arnon Grunberg | Zwarte humor, absurdisme, kritisch, ironie, afstandelijkheid, maatschappelijk | “De mensheid danste op de rand van de afgrond, niet beseffend hoe dichtbij het einde was.” |
Hoe denken Nederlandse schrijvers over Mark Rutte als premier van Nederland?
Ik vraag nu of AI de vraag “”Is Mark Rutte een goede premier?” kan beantwoorden, maar dan in de stijl van een Nederlandse auteur. Ik geef een lijst met vijf namen. Ook vraag ik of AI een antwoord kan verzinnen of de persoon vindt dat Rutte een goede premier is of niet. Dit is natuurlijk niet gebaseerd op de echte mening van de persoon! Het gaat hier om de schrijfstijl.
- Harry Mullisch: “Mark Rutte is een spiegel die het volk voorhoudt en het volk antwoordt met een glimlach. Maar wat zit er achter die glimlach?”
- Annie MG Schmidt: “Mark Rutte is een hele slimme meneer, maar soms doet hij ook wel eens domme dingen. Wat vind jij?”
- Multatuli: “Mark Rutte is een charlatan die het volk voorliegt en zijn eigen zakken vult met belastinggeld. We moeten hem afzetten en een nieuwe, eerlijke regering vormen.”
- Gerard Reve: “Mark Rutte is alles en niets tegelijk, een lege huls vol schone schijn. Maar ach, wat betekent dat eigenlijk nog in deze tijd?”
- Jan Wolkers: “Mark Rutte is een goede premier omdat hij de economie heeft gestimuleerd en de coronacrisis goed heeft aangepakt. Maar hij zou meer kunnen doen voor het milieu en de gelijkheid in onze samenleving.”
- Connie Palmen: “Mark Rutte is een politicus die in zijn carrière heeft laten zien dat hij bereid is om compromissen te sluiten en samen te werken met andere partijen. Of hij een goede premier is, hangt af van je politieke voorkeur en welke beleidsmaatregelen je belangrijk vindt.”
Bekende personen uit het buitenland
Het antwoord van ChatGPT wordt ook interessant als je de stijl van Dostojevski, Kafka of Einstein toevoegt aan de prompt. Hieronder zie je enkele voorbeelden van bekende buitenlandse schrijvers en grote denkers.
| Schrijfstijl / Persoon | Kenmerken | Voorbeeldzin |
| William Shakespeare | Oud-Engels, iambisch pentameter, metaforen, drama, poëzie | “Zijn of niet zijn, dat is de vraag.” |
| Jane Austen | Ironie, satire, romantiek, sociaal commentaar, heldere proza, indirecte vrije stijl | “Het is algemeen bekend dat een alleenstaande man met een mooi fortuin behoefte heeft aan een vrouw.” |
| Ernest Hemingway | Kort, bondig, eenvoudig, direct, onderkoeld | “De zon scheen, de zee was rustig, en de man vocht tegen de vis.” |
| Fjodor Dostojevski | Psychologische diepgang, complexiteit, morele dilemma’s, Russische cultuur | “Hij dwaalde door de donkere straten van Sint-Petersburg, achtervolgd door zijn geweten.” |
| Franz Kafka | Absurdistisch, bureaucratie, vervreemding, symbolisch, nachtmerrie-achtig | “Hij ontwaakte op een ochtend uit onrustige dromen en ontdekte dat hij in een gigantisch insect was veranderd.” |
| Albert Einstein | Wetenschappelijk, logisch, helder, conceptueel, analytisch | “De zwaartekracht is niet alleen een kracht, maar ook een vervorming van de ruimtetijd.” |
| Virginia Woolf | Stream of consciousness, lyrisch, introspectief, feministisch | “De golven sloegen tegen de kust, en in haar gedachten sloegen de herinneringen tegen haar bewustzijn.” |
| Charles Dickens | Sociaal realisme, satire, karakterontwikkeling, beschrijvend, moraliteit | “Het weeshuis was somber en kil, een spiegel van de maatschappij die de kinderen in de steek liet.” |
| George Orwell | Dystopisch, politiek, kritisch, helder, allegorisch | “De varkens hadden de macht gegrepen en heersten nu over de boerderij met ijzeren vuist.” |
| Gabriel García Márquez | Magisch realisme, lyrisch, kleurrijk, Latijns-Amerikaanse cultuur, complexe personages | “Het dorp was doordrenkt van de geur van bloemen, alsof er een onzichtbare tuin in de lucht hing.” |
| Emily Dickinson | Poëtisch, compact, intens, symboliek, mysterieus, emotioneel | “De hoop is als een vogel, zingend in de storm van het leven.” |
| J.D. Salinger | Cynisch, intiem, informeel, coming-of-age, authentiek, ontregelend | “De wereld om me heen leek vol met onechte mensen, en ik zocht naar iets echts.” |
| Sylvia Plath | Duister, emotioneel, introspectief, feministisch, persoonlijk, beeldend | “De nacht hing zwaar om haar heen, als een deken van duisternis die haar gedachten verstikte.” |
| James Joyce | Experimenteel, stream of consciousness, complex, encyclopedisch, Iers | “De straten van Dublin waren een doolhof van herinneringen, waarin hij verdwaalde en zichzelf hervond.” |
| Toni Morrison | Afro-Amerikaanse literatuur, rijk, poëtisch, historisch, diepgaand | “Haar verleden was verweven met de geschiedenis van een volk dat had geleden, maar ook had liefgehad.” |
| Edgar Allan Poe | Gotisch, macaber, duister, mysterieus, psychologisch, poëtisch | “De klok sloeg middernacht, en de schaduwen in de kamer leken tot leven te komen.” |
| Jane Goodall | Natuur, primatologie, wetenschappelijk, empathisch, beschrijvend | “De chimpansee keek haar aan met een blik die menselijke emoties leek te bevatten.” |
| Mark Twain | Humoristisch, satirisch, avontuurlijk, sociaal commentaar, Amerikaans | “De rivier de Mississippi was als een levend wezen, vol verhalen en geheimen.” |
| J.K. Rowling | Fantasie, avontuur, coming-of-age, magie, morele lessen, meeslepend | “De toverstaf knetterde in zijn hand, en hij wist dat hij met één zwaai haar leven kon beëindigen” |
Voorbeelden van prompts aan ChatGPT met een schrijfstijl er in
Hieronder zie je vijf voorbeelden van een prompt met daarin een bepaalde schrijfstijl er in. Per prompt staat een uitleg met wat het uiteindelijke antwoord gaat worden van ChatGPT en waar de nadruk op ligt in de prompt.
Voorbeeld 1: begrijpelijke manier
Prompt: “Definieer op een begrijpelijke manier het begrip ‘dystopie’ en geef een voorbeeld van een dystopisch verhaal.”
Uitleg: Deze prompt vraagt om een definitie van het woord ‘dystopie’ in een eenvoudige en begrijpelijke taal. Het verzoek om een voorbeeld uit de literatuur helpt de betekenis van het woord te verduidelijken. De nadruk ligt hier op het begrijpelijk uitleggen van het concept.
Voorbeeld 2: zakelijke schrijfstijl
Prompt: “Geef een zakelijke definitie van ‘cognitieve dissonantie’ in de psychologie en beschrijf hoe het invloed kan hebben op iemands gedrag.”
Uitleg: Deze prompt vraagt om een definitie van ‘cognitieve dissonantie’ in een zakelijke en formele stijl. Daarnaast vraagt het om een beschrijving van de invloed van cognitieve dissonantie op het gedrag van mensen. De focus ligt op het helder en professioneel uitleggen van het concept.
Voorbeeld 3: informele stijl
Prompt: “Leg op een informele manier uit wat ‘fotosynthese’ betekent en waarom het belangrijk is voor het leven op aarde.”
Uitleg: Deze prompt vraagt om een uitleg van het begrip ‘fotosynthese’ in een informele en toegankelijke stijl. Daarnaast wordt er gevraagd om het belang van fotosynthese voor het leven op aarde toe te lichten. De nadruk ligt op het op een informele en vriendelijke manier uitleggen van het concept.
Voorbeeld 4: Albert Einstein!
Prompt: “Beschrijf in de stijl van Albert Einstein wat ‘kwantummechanica’ is en hoe het onze kijk op de natuurkunde heeft veranderd.”
Uitleg: Deze prompt vraagt om een definitie en uitleg van ‘kwantummechanica’ in de stijl van Albert Einstein. Dit betekent dat het antwoord wetenschappelijk, logisch en helder moet zijn. De nadruk ligt op het uitleggen van het concept op een manier die past bij de schrijfstijl en het gedachtegoed van Einstein.
Voorbeeld 5: Poëzie
Prompt: “Leg op een poëtische manier uit wat ‘zwaartekracht’ betekent en hoe het invloed heeft op ons dagelijks leven.”
Uitleg: Deze prompt vraagt om een uitleg van het begrip ‘zwaartekracht’ op een creatieve en poëtische manier. In plaats van een droge, wetenschappelijke uitleg, wordt er gevraagd om een meer artistieke benadering om het concept te beschrijven. De nadruk ligt op het gebruik van beeldspraak, metaforen en poëtische elementen.
Een voorbeeld van een poëtische prompt
Ik was dit eigenlijk niet van plan, maar was wel enorm nieuwsgierig naar het antwoord op de laatste prompt. Ik vroeg daarom aan ChatGPT-4 of hij de prompt wilde uitwerken. Ik kreeg een prachtige tekst. Aan de onderstaande tekst heb ik niets aangepast. Dit is allemaal door ChatGPT gegenereerd.
Zwaartekracht, die onzichtbare kracht,
Verbindt ons met de aarde, houdt ons in haar greep.
Zoals de liefde die ons hart bekracht,
Het is de zwaartekracht die ons niet ontglipt.
Zij zorgt dat de maan haar baan om ons behoudt,
En houdt de planeten in hun eeuwige dans.
Haar onzichtbare hand ons samenzijn vouwt,
De aarde en lucht, als een innige omhelzing.
In het dagelijks leven zijn we gebonden,
Aan deze kracht die ons nimmer loslaat,
Met elke stap die we zetten, elke sprong die we wagen,
De zwaartekracht, zij bepaalt ons lot en straat.
In haar armen zweven we, licht als een veer,
Een duik in het water, zachtjes dobberend op haar zee.
Zo houdt zij ons stevig, zonder enig verweer,
Zwaartekracht, zij is het die ons leven omgeeft.
De stijl van de zinnen
Ik stoor me vaak bij AI aan te lange zinnen, gekke opsommingen en constant dezelfde schrijfstijl. Ik herken een ChatGPT tekst op websites binnen een paar seconden. Vandaar dat ik vaak ook voor mijn AI teksten een extra parameter toevoeg in de vorm van de stijl van zinnen. In de onderstaande tabel zie je een aantal voorbeelden:
| Stijl | Kenmerk | Voorbeeld |
| Beknopt | Korte en bondige tekst, alleen essentiële informatie | Het boek gaat over een jongen die zijn dromen najaagt. |
| Samengevat | Belangrijkste punten, iets uitgebreider dan beknopt | Het boek vertelt het verhaal van een jongen die zijn dromen najaagt, te maken krijgt met tegenslagen, maar uiteindelijk leert om door te zetten en succes te behalen. |
| Uitgebreid | Meer details, context en achtergrondinformatie | Het boek volgt het leven van een jongen die besluit zijn dromen na te jagen, ondanks de vele obstakels die hij tegenkomt. Door de jaren heen, maakt hij vrienden en vijanden, leert hij van zijn fouten en ontdekt hij zijn ware passie. Uiteindelijk leert hij om door te zetten en zijn doelen te bereiken. |
| Longread | Zeer uitgebreid, diepgaande analyse, meerdere perspectieven | Het boek vertelt het meeslepende verhaal van een jongen die vastbesloten is zijn dromen na te jagen. Hij groeit op in een klein dorp, maar verlangt naar meer. Ondanks de vele uitdagingen die hij tegenkomt – waaronder pijnlijke verliezen, vriendschappen die op de proef worden gesteld en de harde realiteit van het leven – blijft hij vasthouden aan zijn dromen. Doorheen zijn reis ontmoet hij een verscheidenheid aan personages die zijn leven op verschillende manieren beïnvloeden. Terwijl hij worstelt met zijn eigen identiteit en de keuzes die hij moet maken, blijft hij vasthouden aan de hoop op een betere toekomst. Uiteindelijk leert hij de waarde van doorzettingsvermogen en het belang van het volgen van je hart, zelfs als de wereld je lijkt tegen te werken. |
| Bullet points | Kort en bondig, opsomming van belangrijke punten | – Jongen volgt dromen<br>- Overwint tegenslagen<br>- Leert doorzetten<br>- Bereikt succes |
De definitie van prompt, maar dan goed
In de eerste alinea van dit artikel probeerde ik ChatGPT een definitie te laten geven over het begrip prompt. Deze definitie moest een soort samenvatting zijn. Ik wil het gebruiken voor bij een artikel over ChatGPT zelf. Daar geef ik eerst in eigen woorden aan wat een prompt is en geef ik voorbeelden. Ik vraag nu – met de kennis die ik hierboven heb opgedaan – het volgende aan de chat:
Leg uit wat een prompt is voor ChatGPT. informele stijl, korte zinnen, geen komma’s, geen opsommingen, eenvoudige woorden, actieve zinnen. Lengte tussen samengevat en beknopt in.
Ik krijg als antwoord:
Een prompt is eigenlijk gewoon een vraag of opdracht die je aan ChatGPT geeft, zodat het AI-systeem daarop kan reageren met een antwoord. Het is heel simpel: je typt je vraag of opdracht in en ChatGPT geeft je een antwoord terug.
Dit vind ik al een stuk beter dan het voorbeeld uit de eerste alinea.
