Elke docent weet hoeveel tijd er gaat zitten in het voorbereiden van goede lessen. Van het maken van werkbladen tot het bedenken van activerende werkvormen. Gelukkig kan generatieve AI je daar tegenwoordig verrassend goed bij helpen. In dit artikel laat ik zien hoe je AI op verschillende manieren kunt inzetten voor het voorbereiden van lessen.
🛠️ Over deze serie: AI aan het werk
AI aan het werk is een nieuwe reeks op AIkundig waarin ik elke maandag laat zien hoe je generatieve AI praktisch kunt gebruiken in je werk of dagelijks leven. Van lesvoorbereiding tot beeldcreatie en van teksthulp tot onderzoekstools – telkens met concrete voorbeelden, tips en toepassingen. Voor volgende week staat er een leuk artikel genaamd AI aan het werk #2 – AI inzetten in de zorg: samenvatten en rapporteren op het programma.
AI als brainstormpartner voor lesideeën
Soms heb je even geen inspiratie. Je weet welk onderwerp je moet behandelen, maar je zoekt naar een originele insteek of een leuke werkvorm. AI-tools zoals ChatGPT, Copilot of Gemini kunnen je helpen door snel een lijst met ideeën te genereren. Denk aan:
- Rollenspellen over ethische dilemma’s bij maatschappijleer
- Klassikale quizvormen rond grammatica bij Engels
- Speurtochten of escape rooms rond historische thema’s
Je hoeft de gegenereerde ideeën niet letterlijk over te nemen. Zie het als een startpunt voor je eigen creatieve lesontwerp.
Ik heb een leuke systeemprompt geschreven die je kan gebruiken als basis. Na een systeemprompt geef je altijd weer een gebruikersprompt. Klinkt misschien ingewikkeld, maar dat is het zeker niet.
💡 Voorbeeld: AI als brainstormpartner voor lesideeën
Systeemprompt (de prompt waar je het gesprek mee start)
Je bent een ervaren onderwijskundige met kennis van didactiek, activerende werkvormen en de verschillende onderwijsbehoeften van leerlingen. Je helpt docenten door creatieve, haalbare en leerdoelgerichte lesideeën te bedenken, afgestemd op het onderwijsniveau en vak. Je geeft telkens minimaal 5 ideeën, elk met een korte toelichting waarom het werkt. Denk ook aan digitale en samenwerkende werkvormen. Houd het praktisch en toepasbaar.
Gebruikersprompt:
Ik geef les in de bovenbouw havo/vwo en ga volgende week aan de slag met het thema klimaatverandering bij aardrijkskunde. Kun je me 5 creatieve lesideeën geven die activerend zijn en leerlingen stimuleren om samen te werken?
2. Werkbladen, quizzen en opdrachten genereren
AI kan je ook helpen bij het maken van kant-en-klaar lesmateriaal. Geef een duidelijke instructie zoals:
“Maak een werkblad met vijf open vragen en twee invuloefeningen over het thema ‘waterkringloop’, geschikt voor groep 7.”
Of:
“Maak een korte toets over de Tweede Wereldoorlog met vijf meerkeuzevragen en een open reflectievraag, geschikt voor 4 havo.”
De output kun je vaak direct gebruiken, of eenvoudig aanpassen aan je eigen stijl of klas.
3. Teksten herschrijven voor verschillende niveaus
Een uitlegtekst over fotosynthese die te moeilijk is voor jouw leerlingen? Laat AI de tekst herschrijven naar een eenvoudiger taalniveau. Je kunt zelfs vragen om meerdere versies:
- één voor leerlingen met taalniveau B1
- één voor leerlingen met dyslexie
- één met meer visuele uitleg en voorbeelden
4. Lesmateriaal controleren op bias of diversiteit
AI kan je helpen om kritischer te kijken naar je eigen materiaal. Vraagt een leerling of een ouder zich af of er voldoende perspectieven aan bod komen in je les? Je kunt AI vragen om een tekst te analyseren op mogelijke vooroordelen, eenzijdigheid of inclusiviteit. Denk aan vragen zoals:
“Kijk naar deze tekst over migratie en geef aan of er sprake is van een gebalanceerde weergave van standpunten.”
Of:
“Welke culturele perspectieven ontbreken in deze les over wereldreligies?”
5. Visuals en illustraties genereren voor je presentatie
Met tools als DALL·E, Midjourney of Canva AI kun je passende beelden maken voor in je lespresentatie, poster of digitale leeromgeving. Bijvoorbeeld:
- Een schematische afbeelding van de waterkringloop (met ChatGPT afbeeldingen)
- Een cartoon van een middeleeuwse markt (Met Midjourney of ChatGPT)
- Een futuristisch beeld bij een filosofieles over AI (Midjourney)
Door zelf de beelden te maken of genereren, heb je meer controle over de inhoud én vermijd je auteursrechtenproblemen.
6. AI als hulpmiddel bij oudercommunicatie
Stel je moet een pittige brief of oudermail schrijven, bijvoorbeeld over een gevoelig incident in de klas. Je kunt AI vragen om te helpen met de toon, structuur of formulering. Je kan ook oudergesprekken live vertalen met ChatGPT. Denk aan:
“Herschrijf deze oudermail in een duidelijke, rustige toon, zonder vakjargon.”
Of:
“Maak deze tekst toegankelijker voor ouders met beperkte taalvaardigheid.”